ประวัติความเป็นมา

ในโครงสร้างของกระทรวงสาธารณสุขตั้งแต่สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไปโรงพยาบาลชุมชน สถานีอนามัย ศสมช. จนกระทั่งถึงแกนนำครอบครัวที่มีอยู่ทั่วประเทศ เพื่อให้การดำเนินงานไปสู่ประชาชนอย่างทั่วถึง ดังนั้นงานสุขภาพจิตจึงต้องเป็นองค์ประกอบหนึ่งในงานบริการสุขภาพของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ส่วนบริการจิตเวชในกรมสุขภาพจิต จะมีบทบาทสำคัญในการให้บริการในระดับตติยภูมิ ซึ่งรับ - ส่งต่อ (refer) มาจากหน่วยบริการของสำนักปลัดกระทรวงขึ้นมาเป็นลำดับ

เนื่องจากเครือข่ายการให้การบริการสุขภาพจิต ในสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข มีความสำคัญต่อสุขภาพจิตของประชาชนมาก กรมสุขภาพจิตจึงได้จัดตั้งศูนย์สุขภาพจิตเขตทั้ง 12 เขต ตามโครงสร้างสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ที่มีผู้ตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข 12 และเพิ่มเขตกรุงเทพมหานคร 1 เขต รวมเป็น 13 เขต มีหน้าที่เป็นผู้ประสานงานกับเครือข่าย นำงานสุขภาพจิตลงสู่พื้นที่ และศูนย์สุขภาพจิตเขตจะเป็นผู้สนับสนุนงบประมาณในการกำหนดกิจกรรมร่วมกับหน่วยงานในพื้นที่

นอกจากงบประมาณแล้วศูนย์สุขภาพจิตเขตยังมีหน้าที่ที่จะต้องพัฒนาเทคโนโลยีโดยเฉพาะด้านส่งเสริมสุขภาพจิตและป้องกันปัญหาสุขภาพจิตลงสู่พื้นที่ เพื่อให้หน่วยงานของปลัดกระทรวงสาธารณสุขนำไปแก้ปัญหาตามสภาพพื้นที่นั้น ๆ ศูนย์สุขภาพจิตเขต 5 เปิดดำเนินการเมื่อวันที่ 20 เมษายน 2542 โดยมีสำนักงานชั่วคราวอยู่ที่อาคารผู้ป่วยนอกและอำนวยการชั้น 3 โรงพยาบาลจิตเวชนครราชสีมา ได้ทำพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2542 โดย ฯพณฯ กร ทัพพะรังสี

รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ได้ให้เกียรติมาเป็นประธานในพิธีเปิดและได้ย้ายที่ทำการใหม่มาอยู่ที่ตึกอำนวยการเก่าชั้น 2 โรงพยาบาลจิตเวชนครราชสีมา เมือวันที่ 11 ตุลาคม 2542 และได้เปลี่ยนชื่อจากศูนย์สุขภาพจิตเขต 5 เป็นศูนย์สุขภาพจิตที่ 5 เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2542 ซึ่งฐานะเทียบเท่ากอง ต่อมากรมสุขภาพจิตได้มีคำสั่งกรมสุขภาพจิตที่ 388/2555 ลงวันที่ 30 เมษายน 2558 ให้เปลี่ยนเป็น ศูนย์สุขภาพจิตที่ 9 ตั้งแต่วันที่ 30 เมษายน 2558 เป็นต้นไป เพื่อให้สอดคล้องกับพื้นที่เขตบริการสุขภาพและรองรับการปฏิรูปกระทรวงสาธารณสุข